NGHIÊN CỨU MỖI NGÀY

Khi tôi giao tiếp với các bạn bè người Việt Nam, độ mặn nồng trong cảm hứng về khái niệm “Việt” của đối phương thường làm cho tôi phát hoảng. Chẳng hạn mấy năm trước, tôi từng gặp một cụ già người Việt di cư sang Mỹ đã nhiều năm, mặc dù chưa được đi học bậc cao nhưng khá rành lịch sử. Nội mà ông cụ kể chuyện về những bộ tộc như Mân Việt, Lạc Việt trong số dân Bách Việt thôi cũng đủ khiến nhiều người miền Nam Trung Quốc phải vã mồ hôi hột. Nhưng tôi rất nhanh nhận thấy rằng đằng sau sự rành rẽ đó hình như ẩn chứa một thứ tình cảm rất đặc biệt, cho đến khi cụ hoài niệm về những ngày tháng Việt Nam đã “chia sông cai trị” với Trung Quốc (phải đấy, tôi không nhìn nhầm, là chia sông Trường Giang mà cai trị), tôi đã đơ người không hề nhẹ. Chuyện này cho dù là hoang đường nhưng lại có thể thấy rằng một số người Việt Nam có tưởng tượng một cách đầy mâu thuẫn về bờ cõi lịch sử của chính dân tộc mình, mà điều này có quan hệ rất lớn với những cảm xúc phức tạp của dân gian Việt Nam đối với

Từ cổ đại cho đến cận đại, Trung Quốc đều đóng vai là nước tông chủ của khu vực châu Á, các nước xung quanh trừ Nhật Bản ra đều đóng vai là nước phiên thuộc. Trong số đông những nước phiên thuộc của Trung Quốc thì Việt Nam và Hàn Quốc (Triều Tiên) là hai nước cảm lấy khái niệm đó cao nhất. Nói đến nước phiên thuộc thì rất nhiều độc giả sẽ dễ hiểu lầm cho nên cần phải phổ cập khái niệm này một chút. Thật ra không phải cứ nói một nước này là phiên thuộc của một nước khác, mà là một triều đại nào đó của nước ấy trở thành phiên thuộc của triều đại nọ bên nước khác thôi. Lấy ví dụ như nhà Thanh của Trung Quốc, nhà Nguyễn của Việt Nam và nhà Triều Tiên của Hàn Quốc, như vậy nói cho chuẩn thì nhà Nguyễn của Việt Nam và nhà Triều Tiên (họ Lee) của Hàn Quốc là nước phiên thuộc của nhà Thanh bên Trung Quốc. Các triều đại khác của Trung Quốc cùng với các triều đại khác của Việt Nam, của Hàn Quốc cũng là lẽ như nhau. Nước phiên thuộc phải cúi đầu xưng thần với nước tông chủ, toàn bộ hệ